12.10.2022

dâhi

cemil meriç

la harpe hiç hoşlanmaz "genie" kelimesinden, "talent" nemize yetmiyor der. dile bu kaypak, bu müphem kelimeyi sokanlara atar tutar.

schopenhauer'a göre, "talent" sahibi, belli bir hedefe başkalarından daha maharetle ok atabilen adamdır. dâhi başkalarının oklarıyla değil, bakışlarıyla dahi ulaşamayacakları bir hedefe oklarını saplayabilen adam.

goethe daha güzel söylüyor: "kendi yağı ile kavrulan dâhi yok. dâhi bütün intibaları benimseyen ve onları kullanmayı bilen, karşısına çıkan malzemeler yığınını düzenleyen, canlandıran; kiminden tunç, kiminden mermer alıp bu hammaddelerle ebedi bir abide kuran kişidir. ben ne yaptım, ne gördüm, ne duydum, ne işittimse bir araya getirdim. hem tabiatın eserlerinden faydalandım hem insanların. yazılarımdan her birini binlerce insana veya binlerce nesneye borçluyum. alim de, cahil de, bilge de, deli de, çocuk da, ihtiyar da eserimi yazarken yardımcım oldu. yani realitede mevcut olan unsurları, çeşitli unsurları toparlıyor sadece benim eserim, goethe dedikleri bu bütünden ibaret."