14.10.2022

atatürk

sevan nişanyan

facebook profilimde gırgırına yazdığım bir cümle var. gencin biri ona takmış, bana sitem etmiş:

"merhaba sevan bey, ben sizin henüz kitaplarını okumadım ama bazı programlarda fikirlerinizi dinledim. facebook sayfanızda atatürk'ün insan öldürdüğünü ima etmişsiniz. lütfen sizden rica ediyorum beni aydınlatır mısınız atatürk nerede insan öldürmüştür? ha bizim namusumuzu, özgürlüğümüzü savunduğu savaşlarda insan öldürdüğünü söylüyorsanız o savaşta olmayı ben şeref kabul ediyorum onu da bilmenizi isterim!"

dayanamadım, etraflıca cevap yazdım.

dayı gazete de mi okumuyorsun? sırf dersim'de 13.000 kişiyi köpek gibi itlaf ettirdi, hem silahlarını toplatıp liderlerini bertaraf ettirdikten sonra. isyan misyan ettikleri yoktu, korkudan paniğe kapılmış taş devri aşiretleri idiler. devlet başkanının alkol ve iktidar hastalığıyla zıvanadan çıkmış fantezisinin eseri, "almanlar yapıyorsa bizim neyimiz eksik"ten öte bir mantığı olmayan bir manasız katliamdı. başbakan inönü'yü "olmaz artık bu kadar" dediği için görevden aldı, yerine emirlerine daha kolay boyun eğecek bir yalaka getirdi. av operasyonunu baştan sona bizzat idare etti.

1930'da zilan vadisinde katledilen köylülerin sayısı belirsizdir. devlet başkanının şahsi emriyle kadın, yaşlı, çoluk çocuk belki 10.000 kürt öldürüldü. daha geri git: 1925'te bütün kürdistan'da kaç bin kişi idam edildi, kaç on bin kişi dağda bayırda katledildi belli değildir. koskoca genç kasabası gazi hazretlerinin emriyle taş üstüne taş bırakmamacasına yok edildi. (şimdi adı genç olan kasaba değil, eski il merkezi; yerinde yeller eser.)

1930'da menemen kasabasının da havadan bombalanarak yok edilmesini emretti, gene ismet'in tavassutuyla vazgeçirdiler. 1925'te devlet başkanının kaprisi doğrultusunda şapka giymeyi reddetti diye memlekette onlarca kişi çarşı meydanlarında asıldı. şapkaya karşı gösteri oldu diye rize şehrini denizden topa tuttular. hasbelkader kendini devlet başkanı ilan ettirmiş generalin teki "herkes kafasına külah takacak" yahut "sakallar tıraş edilecek" diye emretse sen olsan ne yapardın? seni bilmem ama ben inadına sakal uzatırdım gibi geliyor bana. 

milli mücadele'nin ilk günlerinde yanında duran hemen herkesi 1925-26'da iktidarını pekiştirdikten sonra idam ettirdi, bilir misin? milli mücadelenin başlıca finansörü olan cavit, sivas kongresine ittihat ve terakki örgütünün desteğini getiren vasıf asıldı; milli mücadelenin istanbul ayağını örgütleyen kara kemal saklandığı kümeste kendini öldürdü. liseden beri en yakın arkadaşı ve ankara'daki ilk günlerinde oda arkadaşı olan albay arif bey'in idam kararını imzaladığı gece parti verip sabaha kadar dans etti, herkesi de zorla dans ettirdi. 

rauf'u, halide edip'i ve adnan adıvar'ı da astıracaktı; vaktinde haber alıp kaçtılar. karabekir'in idamı için emir verdi; gene ismet'in araya girmesiyle, ordu ayaklanır diyerek vazgeçirdiler. karabekir kimdi? vahdettin'in ve ingilizlerin adamı diye bilinen mustafa kemal'i erzurum kongresinde milli mücadele ekibine kabul ettiren ve liderliğe gelmesini sağlayan kişiydi. onu da yok etmek istedi, beceremedi.

1923'te meclis'te kendisini diktatörlükle suçlayan ali şükrü bey'i çankaya bahçesinde şahsi muhafız alayının başı olan topal osman'a öldürttü. çok fazla tepki alınca bu sefer topal osman'ı öldürttü. bundan iki ay önce aynı yerde, 3 yıllık sevgilisi ve muhtemelen gayrimeşru çocuğunun anası olan fikriye'yi kafasının arkasından vurarak öldürdüler. tetiği bizzat kendisinin çektiği rivayet edilir ama kanıtı yoktur.

bundan bir süre sonra karısının kuzeni ve halit ziya uşaklıgil'in oğlu olan vedat, çankaya köşkünde intihar etti. onun da hikâyesi çoktur ama başka zaman anlatılması daha doğru olur.

milli mücadele sırasında bizzat başkomutana bağlı ve onun emriyle iş yapan istiklal mahkemeleri 9000 civarında insanı sorgusuz sualsiz idam etti. bunların ezici çoğunluğu yedi yıl süren savaşta sefil olmuş, ocağı batmış, ittihatçı manyaklığından takati tükenmiş zavallı anadolu köylüleriydi. "milli mücadele" adı verilen yunan harbinde şehit olan asker sayısı, istiklal mahkemelerince idam edilenlere eşittir, farkında mısın? (genelkurmay kayıtlarına göre yunan ve ermeni harplerinde şehit asker sayısı 9177.)

dünya harbinin son günlerinde filistin'de iki adet orduyu (merak ediyorsan 7. ve 8. ordular) bütün mevcuduyla ingilizlere esir verdi; beceriksizlik mi yoksa danışıklı döğüş mü, henüz aydınlığa kavuşmuş konu değildir. kalan bir avuç askeriyle ricat ederken halep'te araplar ayaklanıp gösteri yaptı diye kentin ana caddesinde mitralyöz kurup sivil halkın üstüne ateş açtırdı. kaç kişinin öldüğü belli değildir. çanakkale'de ve bitlis cephesinde hadi diyelim ki savaş vardı; aldığı emirleri yerine getirdi; onlar cinayet sayılmaz. ya libya'ya ne diyeceksin? osmanlı hükümetinin müdahale etmeme kararına rağmen, ittihat ve terakki'nin gizli teşkilatının emriyle tebdil-i kıyafet edip 1912'de libya'ya çıktılar; sözde italyanlara karşı direniş örgütlediler. italyanlara karşı tek kurşun atamadılar gerçi, ama arada yüzlerce gariban arabı direnişe karşı çıktı yahut italyanlarla yaşamaktan memnun oldu diye katlettiler. 

aklında bulunsun: cinayet işine gireceksen büyük gireceksin. on kişi öldürsen karındeşen jak diye namın çıkar. yüz bin kişi öldürsen vatan kurtaran kahraman olursun, ilkokul sınıflarına fotoğrafını asarlar. misal: 33 sivil kürdü öldürdü diye general mustafa muğlalı'yı katil ilan ettiler. adamcağız hapislerde öldü; van'da bir kıytırık kışlaya verdikleri adını zorla kaldırttılar. ötekisi zilan vadisinde 44 tane köyü yakıp ahalisini topyekün kılıçtan geçirdi. kışlayı bırak, memleketin her kasabasında caddesi, meydanı, heykeli, okulu, stadyumu var.

tahmin ediyorum ki gençsin. koyun güdücülerin propagandasından kendini kurtarmaya çalış, ilkokul kitaplarında okuduğun her şeye kanma. "o savaşlarda olmayı şeref kabul ediyorum." gibi afili cümlelere de boş ver, kendini gülünç duruma düşürmekten başka şeye yaramaz.