20.04.2022

vicdan

victor hugo

insan vicdanının şiirini yazmak, bir tek insan için bile olsa, insanların en önemsizi için bile olsa, bütün destanları tek bir üstün ve nihai destanda eritmek olur. vicdan, insanı utandıran vehimler, tamahkârlıklar, girişimler karmaşası, hayaller fırını, fikirler ini, safsataların kaynaştığı cehennem başkenti ve ihtirasların savaş meydanıdır.

nasıl denizin bir kayaya gelmesine engel olunamazsa düşüncenin de bir fikre gelmesine öylece engel olunamaz. gemici için bunun adı med ve cezirdir; suçlu içinse vicdan azabı. tanrı, ruhu tıpkı okyanus gibi kabartır.

insan hiçbir zaman vicdanıyla hesap kesemez. kararını ver, brütüs! kararını ver, caton! vicdan, tanrı olduğu için, sonsuzdur. bu kuyuya insan bütün hayatının emeğini atar, servetini atar, zenginliğini atar, başarısını atar, özgürlüğünü ya da yurdunu atar, rahatını atar, sevincini atar. kabı boşaltın, kutuyu eğin! en sonunda oraya kalbini atmak gerekir. eski cehennemlerin sisleri içindeki bir yerlerde buna benzer bir kuyu vardır.