1940 baharında naziler kuzeyden fransa'ya girdiğinde yahudi nüfusu ülkeyi güneyden terk etmeye başladı ama sınırı geçmek için ispanya ve portekiz vizesine ihtiyaçları vardı.hayatlarını kurtaracak kağıt parçasının peşinde çaresizce koşuşturan on binlerce yahudi, diğer göçmenlerle beraber bordeaux'daki portekiz konsolosluğunu kuşattı.
portekiz hükümeti fransa'daki görevlilerine, dışişleri bakanlığından onaylanmamış başvurulara vize vermelerini yasaklasa da, konsolos aristides de sousa mendes otuz yıllık kariyerini çöpe atarak bu karara itaat etmeyi reddetti.
nazi tankları bordeaux sınırına yaklaşırken sousa mendes ve ekibi zamana karşı, gece gündüz demeden, neredeyse uyumadan çalıştı. sousa mendes yorgunluktan bayılmadan önce binlerce vize hazırlamıştı. bu göçmenlerden herhangi birini kabul etmeye pek de gönlü olmayan portekiz hükümeti, itaatsiz konsolosu dışişlerinden ihraç etti ve eve dönüş yolunda kendisine eşlik etmesi için muhafız bile yolladı.
insanların sözlerine itibar etmeyen yetkililer, belgelere derin bir saygı duyar. sousa mendes'in emirlere karşı gelerek verdiği vizeler fransız, ispanyol ve portekiz bürokratların hepsi tarafından kabul edildi ve 30 bine yakın insan nazilerin ölüm kamplarından kurtarıldı. yalnızca plastik bir mühür kuşanmış sousa mendes, soykırım boyunca tek başına girişilmiş en büyük kurtarma operasyonunu başarıyla tamamladı.