20.06.2012

pratik usun eleştirisi

immanuel kant

"insan eksik bir varlıktır."

bütün bilgiler deneyle başlar; ancak bu, bütün bilgilerin kaynağı deneydir anlamına gelmez.

insan usunun, kendi bilgi türü içinde şaşılası bir yazgısı vardır; o, çözemeyeceği birtakım sorularla yüklüdür; buna karşın onlardan kurtulamaz; çünkü bunlar onun yapısı gereğidir.

"yaşam bir varlığın, istek duyma yetisinin yasalarına göre davranma yetisidir. istek duyma yetisi bu varlığın tasarımları dolayısıyla, bu tasarımların nesnelerinin gerçekliğinin nedeni olma yetisidir. haz, nesnenin ya da eylemle yaşamın öznel koşulları, açıkçası bir tasarımın nesnesinin gerçekliğinin nedeni olabilmesi -ya da öznenin nesneyi ortaya çıkaracak eylem bakımından, güçlerinin belirlenmesini sağlaması- arasında sağlanan uyumun tasarımıdır."

öyle davran ki, senin istencinin maksimi her zaman genel bir yasa koymanın ilkesi olarak geçerlilik kazanabilsin.

"usun denetiminde iyi olandan başkasını istemeyelim; usun denetiminde kötü sayılandan başkasını yadsımayalım."

eğilimler değişir, insan onlara ilgi duydukça çoğalır, doldurulması düşünülenden daha büyük bir boşluk bırakır. bu nedenle eğilimler, us taşıyan bir varlık için her zaman yüktür. us taşıyan varlık, bu eğilimlerden kurtulmaya çalıştıkça eğilimler onun bu isteğini etkisiz bırakır. 

tutarlı olmak bir bilgenin en büyük yükümlülüğüdür.

bilim, bilgelik öğretisinden ne yapılması değil, tersine öğreticiler için herkesin gitmesi gereken bilgelik yolunu iyi ve açıkça tanınabilir nitelikte açmak ve başkalarını yanlış yola gitmekten alıkoyan bir davranış türü diye anlaşılırsa bilgelik öğretisine varan bir dar kapı demektir. bu, bekçiliğini her zaman felsefenin üstlenmesi gereken bir bilimdir.