2.02.2018

toplum

dostoyevski

toplum öğretisi toplumsal düzen içinde kişiyi her hatasıyla bağlarken, tam anlamıyla kişiliksizliğe, her çeşit kişisel ahlaki görevinden, karakter bağımsızlığından tam anlamıyla kopmasına ve imgelemi zorlayacak kadar rezilce bir köleliğe vardırır.

biliyor musunuz, böylesine alçakça bir toplum düzeni kurulmuşken ve insan ekonomik açıdan inim inim inlerken, kötülük yapmamasının olanaksız olduğunu, onun her davranışını günah hanesine yazmanın, ondan sabırlı olmasını bekleyerek onca görevler yüklemenin ve kendi istese bile, ondan mantıksızca ve acımasızca doğa yasalarına göre yerine getiremeyeceği işler beklemenin ne denli saçma ve insafsız olduğunu biliyor musunuz?

uluslar yüksek duygularla, insanları birleştiren ve aydınlatan büyük düşüncelerle, halkıyla kaynaşmakla ve nihayet yüksek sınıfı kendiliğinden yanında kabul ettiği zaman ayakta kalırlar; ulusal gücün kaynağı bunlardır. ulusu canlı tutan ne borsa spekülasyonu ne de paranın değerine takılıp kalmaktır. ulus tinsel olarak geliştikçe maddi olarak da zenginleşir.

iğrenç bir toplum düzeni kurulu olduğu için, böyle bir toplumda başkaldırmadan, suç işlemeden bir arada yaşamak imkansızdır. toplum iğrenç olduğuna göre, elinde bıçak taşımadan ondan kolay kolay kurtulamazsın.