11.06.2013

bağımlılık

mahlon b. hoagland

ozon, yeryüzünde bitki yaşamının sonucu olarak yavaş yavaş birikmiş bir oksijen tabakasıdır. bu tabaka ultraviyole ışınlarını geçirmez.

bitkiler, güneş enerjisi kullanarak karbondioksit ve su moleküllerini tüketip onları şeker moleküllerine dönüştürürler. oksijen bir atık olarak çıkartılır. şeker bitki içinde, bitki maddesi yapmak için, yanabilir enerji kaynağı olarak kullanılır. yani bitkiler büyümek için kendi şekerlerini yerler.

evrimin bir aşamasında, bitkilerden iki yoldan "yararlanan" canlı hayvan biçimleri gelişmeye başladı. bu hayvanlar, bitkileri içerdikleri besin (şeker) için yediler ve bitkilerin ürettikleri oksijenle nefes aldılar.

hayvanların bitkileri yiyerek elde ettikleri şeker, oksijenin varlığıyla yanar, atık olarak karbondioksit ve su çıkar. yanma işlemi hücreler için, hayvan maddesi yapımında kullanılacak yararlı kimyasal enerjiyi üretir. yani hayvanlar büyüyebilmek için bitkileri (şekeri) yerler.

bitkilerle hayvanların birbirine bağımlılığını sınayacak ufak bir deney yapabilirsiniz. bir sümüklü böceği, küçük bir su bitkisini ve biraz suyu bir test tüpüne kapatın ve güneşe bırakın. sümüklü böcek de, bitki de haftalarca sağlıklı kalacaklardır. sümüklü böcek bitkiyi yiyip karbondioksiti atık olarak çıkaracaktır. bitki karbondioksiti tüketip büyüyecek, oksijen üretecektir. sümüklü böcek de oksijeni, yediği bitkinin şekerini yakmak için kullanacaktır. tüpü karanlık bir yere koyarsanız sümüklü böcek de bitki de ölür.