12.12.2009

'ağrı'nın derinliği

ece temelkuran

bir yolculuk eğer gerçekten bir yolculuk ise yolcunun sorduğu sorulara cevap vermez. iyi bir yolculuk, yolcunun sorularını değiştirir.

alexis govciyan: soykırımı reddetmek birini suçlu değil, sadece aptal yapar.

dünya kocaman bir hikayedir. o hikayenin neresine düşer senin varlığın, herhalde bu meraktır insanı geçmişe baktıran. ve geçmişte, ekseriyetle, korkunç sırlar vardır, hep kan.

insanın kimyası, sanılanın aksine kendini kaçıp kurtarmaya değil, kendini feda etmeye ayarlıdır.

yeryüzündeki her anlaşmazlık kendi endüstrisini yaratır.

kurban için en acı şey suçun reddedilmesidir.

"zalimle aynı sofraya oturmadan ve hayatı hep dünyaya yeni gelmiş bir çocuk gibi hayretle yaşayarak.. ermeni halkı bunu yapmaya çalışıyor."

özgürlük bazen kudurmuş bir ırmak gibidir; çamur da getirir. o dönemlerde insanlığın derin bilgisine inanmak gerekir. insanlığın kalıcı anlamını kudurmuş nehrin çamurundan korumak gerekir.

varujan srabyan: unutmak ihanettir.

"ararat.. ulaşamadığımız bir dağdır ararat. biz ondan uzak kaldıkça güzelleşen. hepimizin kalpleri onun dibinde gömülüdür. küçükhanım, ararat sizin için bir yükseklik meselesidir. bizim içinse bir derinlik meselesi!"

hafıza kesinlikle tek kişilik bir şey değildir. seninle birlikte hatırlamazsa bir başkası, senin hatırladığın aslında yoktur, olmamıştır, yok olur.

"sinyorita, siz dansı yönetmeye çalışıyorsunuz. bu dansı erkekler yönetir. tango yapmak için teslim olmayı öğrenmelisiniz!"

ara toranyan: asala, ermeni meselesinin başı veya sonu değildir. soykırımla ilgili bir sessizlik duvarı vardı, türkiye'de ve fransa'da da. başlangıçta örgüt bu duvarı yıkmakta pozitif rol oynadı. daha doğrusu başka seçeneğimiz yoktu. sorunu halının altından çıkarıp ortaya koymamız gerekiyordu. türkiye'nin diasporayı susturma politikası devam ediyordu ve 70'lerde bu politika ile fransız hükümetine baskı uygulamaya başladılar. 1980'lere kadar sürdü bu. asala'nın öncesinde kimse ermeni meselesini konuşmuyordu.

kurban, anlatarak iyileşir. anlatmak iyileşmektir.

hatırlamak, bütün olup bitenleri geri çağırmak değildir. hatırlamak, geçmişi yeniden düzenlemektir. bugün ayakta kalmamız için gereken bilgiler ne ise, o bilgileri kenara ayırarak bir unutma sürecidir. hatırlamak budur.

"ne de olsa her ulus kendinde eksik olana kadeh kaldırırmış!"

hikayeler çığlıklardan daha güçlüdür. hikayeler, gürültülerden daha uzun sürer.