9.07.2021

kur'an

sevan nişanyan

kuran'ın "teknik" vokabülerini oluşturan dinî kavramların ezici çoğunluğunun aramice/süryaniceden alınmış olması ilgi çekicidir:

din, millet, nebi, ilah, rabb, melek, şeytan, cennet, cehennem, araf, alem, kıyamet, ayet, ruh, nefs, rahman, kurban, subhan, ğufran, küfran, sultan, furkan, hanif, tevbe, amin, şahid/şüheda, salât/salavat, secde/mescid, tufan, tabut, zina, recm/racim, nafaka, iblis, fıkh, hitan, kürsi, arş, cünub, cürm, harac, kefaret, nifak, tufan, tabut, deccal, yecüc ve mecüc, tağut, dabbe, hacc, zekât, savm (oruç), sadaka, îd, ummi, berzah, hātemul enbiya, sıbğa (vaftiz), tuba, sırat, selsebil, ceberut, melekût, illiyun, kayyum, rahib/ruhban, kâhin, mesih

sayılan sözcüklerin bazılarının kökü arapçada bağımsız olarak mevcuttur. örnek: nby (bağırmak, kavga etmek), cnn (gizli olmak), rwh (esmek), qrb (yakın olmak, yakınlık göstermek), rhb (korkmak) vb. ancak bu primitif kavramlardan, gelişkin bir inanç ve ibadet sistemine ait nebi, cennet, ruh, kurban, rahib gibi yüksek kültür kavramlarının, iki ayrı dilde, birbirinden bağımsız olarak türemiş olması imkânsızdır.

listedekilerin hemen her birinin, yahudi ve hristiyan geleneği içerisinde, mö 1000 ile ms 600 yılları arasında belirip olgunlaşmasını adım adım izlememize izin veren yazılı kaynaklara sahibiz. dolayısıyla, mö 2000'den önceki bir tarihte müstakil dillere ayrışan sami ana dilinde, bu kavramların mevcut olmadığını güvenle söyleyebiliriz. bu durumda iki olasılık söz konusudur. ya bu sözcükler arapçada oluşmuş, kültürel etkileşim yoluyla ibranice ve aramiceye aktarılmıştır ya da bunun tersi olmuştur. üçüncü bir olasılık mevcut değildir. dil ve kültür tarihinin normal akışında, ikinci olasılığın baskın olduğundan şüphe edemeyiz.

yunancadan süryaniceye alınmış kelimeler roma imparatorluğunun doğudaki egemen dili olan yunancadan süryaniceye çok sayıda, yahudi aramicesine daha az sayıda yüksek kültür sözcüğü aktarılmıştı. bir kısmı kuran arapçasında da görülen bu sözcüklerin, sami kökenli olmadıkları, dolayısıyla arapçada yerli olamayacakları açıktır:

beled (politeía = devlet), burc (pyrgos = kule), cins (gênos), dirhem (draxmê, para birimi), dinar (dênarios, para birimi), feradis/firdevs (paradeísos = cennet), incil (euangêlion), kırtas (kartés = papirüs), zevc (zeugos = eş), sicil (sigillion = resmi evrak), qıntar (kentenárion = kantar)