15.01.2008

tütün araştırması

david b. resnik

bir şirket bazen gizliliği koruyarak büyük zararlara yol açabilir. tütün şirketlerinin sponsorluğunu yaptığı nikotin bağımlılığıyla ilgili araştırma bu noktaya iyi bir örnektir:

victor denobel ve paul mele, millet meclisi'ndeki tütün şirketleri hakkındaki bir oturumda tanıklık yaparken 1980'li yılların başında philip morris için nikotin bağımlılığı üzerine yaptıkları bir araştırmayı tartıştılar. mele, sigaralara ilave edildiğinde nikotin bağımlılığını artıran bir madde keşfettiklerini anlattı. tanıklıklarında, meslektaşlarının, kalp üzerindeki zararlı etkisi normal nikotinden daha az olan bir tür suni nikotin keşfetmiş olduklarını da ifade ettiler. bu araştırmanın amacı, sigaraları daha az zararlı kılacak, nikotinin yerini tutacak bir madde keşfetmekti. nikotin ve beden üzerindeki etkisi üzerine mümkün olduğunca çok şey öğrenmek, araştırma programının bir parçasıydı. bu çalışma o kadar gizli tutuldu ki, bu kişilerin akademisyen meslektaşlarıyla bu konuyu tartışmalarına izin verilmedi, deneyde kullanılan hayvanlar bile laboratuvarlara üstleri örtülerek getirildi. denoble ve mele, sonuçlarını, psychopharmacology adlı bir bilim dergisine verdikleri makalede yayımladılar. philip morris bu makalenin yayımlandığını öğrenince denoble ve mele'yi makalelerini geri çekmeye zorladı. kısa bir süre sonra philip morris laboratuvarlarını kapattı, denoble ile mele de şirketten ayrıldılar. denoble ve mele'nin philip morris'le imzaladıkları, şirketin izni olmadan bu araştırmayı tartışmamayı öngören daimi anlaşma, milletvekili henry waxman sayesinde bozulunca, bu iki şahıs söz konusu araştırma üzerinde konuşma hakkını elde ettiler.

1980'li yıllarda nikotinin bağımlılık yaptığı bilinse de, bağımlılık yaratan nitelikleri çok iyi bilinmiyordu. denoble ve mele'nin çalışmaları psikologlar ve eczacılar veya başka araştırmacılar tarafından bilinseydi, belki nikotin bağımlılığına karşı daha iyi yöntemler geliştirilebilirdi. eğer gıda ve içecek idaresi ve surgeon general bu araştırmadan haberdar olsaydı, sigara içmenin tehlikeleri konusunda halkı iyi uyarabilir, eğitimsel ve mevzuat politikalarında değişiklikler yapabilirlerdi. denoble ve mele'nin araştırması 1980'li yıllarda halka açılsaydı, daha az sayıda kişi nikotin bağımlısı olacak ve daha çok kişi nikotin bağımlılığından kurtulacaktı.

nikotinin zararları iyi bilinmektedir: kalp hastalıkları riskini doğrudan artırırken; ağız, ciğer, boğaz kanserleri ve amfizemle yakından ilgisi olan tütün ürünlerini kullanmaya insanları zorlayarak dolaylı zararlara yol açmaktadır. nikotinin bağımlılık yaratıcı niteliklerini ticari sır olarak saklayarak, belki de philip morris halka çok zarar verdi. philip morris'in sattığı tütün ürünleri zaten zararlıydı; fakat bu, nikotin araştırmasının gizli tutulmasıyla ortaya çıkan zararları azaltmıyordu.