16.05.2014

john franklin

jon krakauer

sir john franklin, azameti ve dikbaşlılığı yüzünden kendisi de dahil olmak üzere 140 insanı ölüme götüren bir 19. yüzyıl ingiliz deniz subayı idi.

1819 yılında franklin, amirallik tarafından kanada'nın kuzeybatısındaki yabani topraklara yapılacak keşif yolculuğunun başına geçmesi için görevlendirildi. ingiltere'den ayrılmalarının iki yıl sonrasında, barrens (bereketsiz topraklar) adını taktıkları uçsuz bucaksız tundra arazisinde güçlükle ilerlemeye çalışan franklin'in küçük müfrezesi kara kışın ortasında kaldı. yiyecek stokları tükenmişti. avlayabilecek hayvan bulmakta zorlanan askerler, kayalardan kazıdıkları yosunlar ile geyik postu, hayvan kemikleri ve hatta kendi deri çizmelerini yemek zorunda kaldı. en sonunda yamyamlık noktasına gelmişlerdi. yaşadıkları kabus sona ermeden önce en azından iki adamın öldürülerek yendiği biliniyor. bunu yaptığından şüphelenilen asker hemen orada infaz edildi ve sekiz asker daha hastalık ya da açlıktan hayatını kaybetti. geriye kalan bir avuç askeriyle birlikte kanada yerlileri tarafından kurtarılmadan önce franklin'in de bir ya da iki günlük ömrü kalmıştı.

nazik bir viktoryen beyefendisi olan franklin'in iyi niyetli ancak beceriksiz, bilgisizliğine rağmen kafasının dikine giden, bir çocuğun naifliğine sahip bir adam olduğu söylenir; ayrıca yabanda hayatta kalmaya yönelik becerilere dudak büktüğü de bilinmektedir. kutup keşfine hazırlıksız çıkmış ve ingiltere'ye döndükten sonra "kendi çizmelerini yiyen adam" lakabını almıştır. fakat bu lakabı kendisiyle dalga geçmekten ziyade, saygıyla karışık bir korku içinde dile getirilmiştir. geri döndüğünde ulusal bir kahraman olarak selamlanmış, amirallik tarafından albay rütbesi verilmiş ve kuzeyde yaşadıklarını yazması için kendisine yüklü bir meblağ ödenmiştir. 1825 yılında da ikinci kutup keşif emri gelir.

bu keşif nispeten daha olaysız geçer ve 1845'te, bir efsane halini almış kuzeybatı geçidi'ni bulmak için franklin, üçüncü kez kutup bölgesine çıkma hatasını yapar. kendisinden ve emri altındaki 128 adamdan bir daha haber alınamaz. franklin'in keşif ekibini bulmak için gerçekleştirilen kırk küsur sefer sonucunda elde edilen kanıtlar doğrultusunda, askerlerin tümünün c vitamini eksikliğinden ve eksik gıda alımından kaynaklanan hastalıklardan ve açlıktan tarif edilemez acılar içinde can verdiği anlaşılmıştır.